श्रीराम मंदिराची उभारणी व घटनेतील 370 कलम रद्द करणे अशा एके काळी अशक्यप्राय वाटणार्‍या गोष्टी या सरकारने साध्य करून दाखविल्या, जिहादी दहशतवादावर नियंत्रण मिळविले, डाव्या व समाजवादी विचारप्रणालीमुळे दडपल्या गेलेल्या हिंदू इतिहास, परंपरा आणि गौरवस्थाने ..

बौद्धिक लढवय्या ..

‘हिंदुत्वा’ची संकल्पना भारतातील इहवादी मूल्यांचे संरक्षण करेल, तर ‘हिंदू राष्ट्रा’ची संकल्पना त्यात नवा अर्थ भरून ती अधिक स्थायी व अर्थपूर्ण बनवेल. आज जगभरात हिंदूंनी आपल्या कर्तृत्वाने आपला ठसा उमटविला आहे. परंतु आपण ज्या सांस्कृतिक संचितातून घडलो, ..

2014 साली जे राजकीय परिवर्तन झाले, त्याची बीजे 1925 सालीच पेरली गेली होती. त्यावेळी जे परिवर्तन झाले त्याचा थेट संबंध डॉक्टर हेडगेवारांनी स्थापन केलेल्या राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघाशी आहे. डॉक्टरांचे वैशिष्ट्य असे की, भारताच्या उज्ज्वल भविष्यकाळाचे ..

डोंबिवलीतील अनेक महत्त्वपूर्ण संस्थांच्या स्थापनेत, अनेक संस्था मोठ्या करण्यात त्यांचा सहभाग होता. राजकारणाचे क्षेत्र तर त्यांच्या स्वाभाविक रुचीचे क्षेत्र होते. परंतु विवेकबरोबर जे जेवढा काळ राहिले, तेवढे अन्यत्र राहिले नाहीत. यातूनच विवेकच्या ..

राजकीय जीवनात जो नेता स्वत:च्या कर्तृत्वावर उभा असतो, त्याच्या पदरात नियती यशाचे दान टाकतेच, असा अनुभव आहे. महाराष्ट्राच्या मुख्यमंत्रिपदाच्या रूपाने ते दान देवेंद्रजींच्या पदरात पडणे हे महाराष्ट्राच्या जनतेच्या दृष्टीने महत्त्वाची व हिताची बाब ..

अल्पसंख्यवादाने सर्वधर्मसमभावाची भावना वाढविण्यापेक्षा त्यांच्यामधली रागाची व द्वेषाची दरी रुंदावली आहे. राजकीय स्वार्थासाठी अल्पसंख्याकत्वाच्या पुरस्कारामुळे अनेक समाजगटांना या प्रमुख प्रवाहापासून तोडण्याचे जे प्रयत्न सुरू आहेत. त्यामुळे कोणत्याही ..

मानवी समाजक्रांतीत हळूहळू ईश्वरी प्रेरणेची जागा घटनात्मक जीवनमूल्यांनी घेतली. ऐहिक जगाशी संबंधित या घटनात्मक जीवनमूल्यांची निर्मिती क्रमाक्रमाने होत गेली.  त्यातून मोठा इतिहास आकाराला आला. या घटनात्मक जीवनमूल्यांसंबंधी सखोल चिंतन करणारी ही ..

  हिंदुस्थान प्रकाशन संस्थेचे माजी अध्यक्ष बाळकृष्ण पुरुषोत्तम उर्फ राजाभाऊ जोशी यांचे सोमवार, दि. 18 फेब्रुवारी 2019 रोजी निधन झाले. मृत्युसमयी ते 89 वर्षांचे होते. साप्ताहिक 'विवेक'च्या व्यवस्थापनाला स्थैर्य देण्यात त्यांनी मोलाची कामगिरी ..

पूर्वांचलातील राज्ये छोटी असली, तरी या विजयाचा अर्थ हा छोटा नाही. भारताच्या भवितव्यावर दीर्घकालीन परिणाम करण्याची त्यांची शक्ती आहे. या सर्व राज्यांतून लोकसभेच्या पंचवीस जागा आहेत. त्यातील दहा जागांवर मागील निवडणुकीत भाजपाने यश मिळवले. पुढील निवडणुकीत ..

वास्तविक पाहता नव्या उद्योजकांवर विश्वास ठेवून व्यवसायाच्या क्षेत्रात निरोगी स्पर्धा कशी निर्माण होईल आणि कोणाचीही एकाधिकारशाही निर्माण होणार नाही अशी नवी नियमावली व प्रशासकीय संस्कृती निर्माण करता आली, तरच या निर्माण झालेल्या आर्थिक कोंडीतून बाहेर ..

हिंदू समाज, त्याचे तत्त्वज्ञान, त्याची संस्कृती, त्याची अस्मिता, ओळख विसाव्या व एकविसाव्या शतकातही कालबाह्य झालेली नसून त्यातील आव्हानांना तोंड देण्यास ती समर्थ आहे हा विश्वास संघाने हिंदू समाजात निर्माण केला, हे संघाचे ऐतिहासिक कार्य आहे. संघ निर्माण ..

हिंदूंच्या इतिहासात पूर्वीही ग्रीक, शक, कुशाण, हूण यांची आक्रमणे झाली होती. पण ही आक्रमणे व्यक्तिगत महत्त्वाकांक्षेतून झालेली होती. त्यामुळे एकदा त्या आक्रमकांचा आपल्या मूळ देशाशी संबंध तुटल्यानंतर ते सर्व आक्रमक इथल्या संस्कृतीशी मिसळून गेले. व्यवहारात ..

आधुनिक लोकशाही व्यवस्था पेलण्याकरिता जो शिक्षणाचा प्रसार असावा लागतो किंवा आर्थिक स्तर असावा लागतो, त्याचाही भारतात अभाव होता. असे असतानाही दुसऱ्याच पिढीत अणीबाणीला पराभूत करून भारतात लोकशाहीची बीजे रुजली आहेत, याचा येथील जनतेने प्रत्यय दिला. त्यानंतर ..

संघाची राष्ट्रीय परिवर्तनाची संकल्पना सर्वंकष असली, तरी या परिवर्तनाचे खरे पडसाद राजकारणातच उमटतात. या दृष्टीने काही योगायोग विलक्षण असतात. 1858च्या राणीच्या जाहीरनाम्यानंतर 27 वर्षांनी 1885 साली हिंदी राष्ट्रवादाच्या सिध्दान्तावर काँग्रेसची स्थापना ..

डार्विनच्या सिध्दान्ताप्रमाणे नव्या परिस्थितीशी जुळवून घेण्याची क्षमता व जुळवून घेत असताना जे जनुकीय बदल होतात, त्यांच्यातील सातत्य टिकवून ठेण्याची क्षमता यावर एखादी जाती जीवनसंघर्षात टिकून राहते की अस्तंगत होते, हे अवलंबून असते. त्यामुळे हजारो ..

आपणाला एखादा विषय नेमका समजतो म्हणजे काय होते? असा प्रश्न विचारला, तर तो हास्यास्पद वाटण्याची शक्यता आहे. आपल्या भोवती घडणाऱ्या घडामोडींची जी प्रतिमा आपल्या मनावर उमटते, त्यावरून आपण जे निष्कर्ष काढतो, ते म्हणजे आपले समजणे असे आपण गृहीत धरतो. परंतु ..

***दिलीप करंबेळकर***मालेगाव बॉम्बस्फोटाचे शोधप्रकरण ज्या तऱ्हेने सुरू आहे ते अवघ्या महाराष्ट्राच्या पोलीस दलाला व पोलिसांना लाजेने मान खाली घालायला लावणारे आहे. शोध न्यायाचा करा, सत्याचा करा, कायद्याने करा, हिंदुत्ववादी संस्थांच्या बदनामीची सुपारी ..

आपली जीवशास्त्रीय व जनुकीय घटकांची साधनसामग्री घेऊन माणूस समाजरचनेच्या जंजाळात आपली जागा, अवकाश, सुख आणि ओळख शोधत असतो...

भारताला कोणत्या नावाने ओळखले जावे हा प्रश्न आता जगाच्या दृष्टीने संदर्भहीन झाला आहे. भारत जसे ठरवेल तसे ते घडेल. प्रश्न नावाशी निगडित नसून या दोन नावांमुळे निर्माण होणार्‍या अंतर्द्वंद्वाशी तो निगडित आहे. जेव्हा समाजमनात एकात्मभाव दृढ असतो, तेव्हा ..

सध्या न्यायमूर्तींच्या नियुक्तीसंबंधातील कॉलेजियम पद्धतीवरून सरकार व सर्वोच्च न्यायालय यांच्यात वादविवाद सुरू आहे. याच संदर्भात विविध न्यायालयांत प्रलंबित असलेले खटले व न्यायालयीन कार्यक्षमता या संदर्भातही विविध मुद्द्यांचा ऊहापोह होत असतो. शितावरून ..

पाश्चात्त्य व हिंदू विचारधारेतील प्रमुख फरक म्हणजे पाश्चात्त्य विचारधारा काम व अर्थ या दोन विषयांपुरती मर्यादित आहे, तर हिंदू विचारधारा धर्म, अर्थ, काम व मोक्ष या चौकटीत आपले तत्त्वज्ञान मांडते. काम म्हणजे इच्छा व अर्थ हे त्या इच्छापूर्तीचे साधन. ..

हिंदुत्ववादी विचारांचे ज्येष्ठ पत्रकार व युद्धअभ्यासक दि. वि. गोखले यांच्या जन्मशताब्दी वर्षाला आरंभ होत आहे. त्यानिमित्त विवेक समूहाचे प्रबंध संपादक दिलीप करंबेळकर यांना ‘विवेक’च्या संपादकपदाच्या कार्यकाळात दि.विं.चा लाभलेला सहवास, श्रीरामजन्मभूमी ..

बहुजन वर्ग हा अभिजन वर्ग बनण्याची प्रक्रिया हळूहळू सुरू असते आणि ती होत असताना अभिजन वर्गाची मूल्ये बहुजन वर्ग आत्मसात करत असतो. प्रारंभीच्या काळात या दोन्ही मूल्यांची सरभेसळ असते. आज ज्यावर हिंदुत्ववादी चळवळीवर दोष म्हणून टीका होेते, त्यातील बहुसंख्य ..

   घटनात्मक जीवनमूल्यांसंबंधी सखोल चिंतन करणाऱ्या या लेखमालेचा हा शेवटचा भाग. समाजात घटनात्मक मूल्यभाव रूजण्यासाठी लोकांचा नैतिक स्तर वाढविणे, त्यांची विचार करण्याची व प्रश्न समजावून घेण्याची क्षमता वाढविणे, स्वहितापेक्षा समाजहिताचा विचार ..

राष्ट्रवादीचे नेते शरद पवार हे धूर्त राजकारणी असल्याने मुस्लीम समाजाप्रमाणेच हिंदू समाजालाही अतिरेकी हा शिक्का मारून हिंदू अतिरेक्यांनाही आम्ही पकडू शकतो, त्यांना अनंत यातना भोगायला लावू शकतो. जर असे अतिरेकी सापडले नाहीत, तर आमच्या पोलिसांच्या साहाय्याने ..

मुस्लीम देशांच्या संघटनेत भारताला सन्मानाने बोलावले जावे व पाकिस्तानला बाहेर बसावे लागावे हा काळाने उगविलेला सूड म्हणावा लागेल. त्यात आणखी काव्यगत न्याय असा की फाळणीच्या वेळी पाकिस्तानबरोबर बाहेर पडलेला बांगलादेश या निमंत्रणाला कारण ठरावा आणि आपले ..

दि. 2 व 3 फेबु्रवारी 2019 रोजी धुळे येथे अखिल भारतीय स्वातंत्र्यवीर सावरकर साहित्य संमेलन पार पडले. मराठी विश्वकोश मंडळाचे अध्यक्ष आणि विवेक समूहाचे प्रबंध संपादक दिलीप करंबेळकर या संमेलनाच्या अध्यक्षस्थानी होते. आपल्या अध्यक्षीय भाषणात त्यांनी ..

एक मुस्लीम पत्रकार संघविचारांचा आहे, याचे सर्वांना आश्चर्य वाटत असे. टोपण नावाने कुणीतरी हिंदूच हे स्तंभ लिहीत असावेत असाच त्यांचा समज असे. परंतु त्यांची जसजशी व्याख्याने होऊ  लागली, तशी मुझफ्फर हुसेन हे टोपण नाव नसून खरोखरची व्यक्ती आहे, याची ..

 हिंदू समाजाने नवभारताचे व नवहिंदूसमाज निर्माण करण्याची प्रेरणा घेऊन कार्यरत होण्याचे आव्हान हिंदू धर्मपीठांनी स्वीकारले पाहिजे, असे वातावरण निर्माण करणे गरजेचे आहे. स्वच्छ भारत, स्किल इंडिया यासारख्या कितीही चांगल्या कल्पना असल्या, तरी समाज ..

मानवी शरीराच्या सर्व अवयवांत जशी एकाच वेळी सुखानुभूती येते, तसाच अनुभव हर्बर्ट स्पेन्सरने दिलेल्या समाजविकास प्रक्रियेतून येतो. राष्ट्रनिर्माणातील चैतन्यतत्त्व हेगेलने स्पष्ट केले आहे, तर त्यातील विकासप्रक्रिया कशी असेल हे स्पेन्सरच्या विवेचनावरून ..

राष्ट्रवादासंदर्भात जी पूर्वग्रहदूषित व्याख्या विकसित झाली आहे, त्याच आधारे भारतातील घडामोडींचे मूल्यमापन केले जात आहे. मोदी सरकारच्या टीकाकारांच्या हे लक्षात येत नाही की ब्रेक्सिट, ट्रंप, मरीन ली पेन हे सर्व व मोदी यांच्यामध्ये एक मूलभूत फरक आहे. ..

 आधुनिक मूल्यांच्या आधारावर हिंदू मानसिकतेत बदल घडविण्याचा प्रयत्न फक्त दोघांनी केला. त्यापैकी एक संघ व दुसरी भारतीय राज्यघटना. यापैकी पहिला प्रयत्न हा मानसिक पातळीवरचा होता, तर दुसरा व्यवस्थात्मक पातळीवरचा होता. या दोन्हीची कार्यक्षेत्रे वेगवेगळ..

'नवीन पर्व' नेमके कोणते आहे व त्याकरिता आवश्यक असलेल्या 'नवीन प्राणांचे' स्वरूप कोणते आहे, याचा शोध घेत असताना जगातील विविध संस्कृतींचे स्वरूप कोणते आहे? त्यांची गुणवैशिष्टये कोणती आहेत? त्यांच्या मर्यादा कोणत्या आहेत? त्याचप्रमाणे, हिंदू संस्कृतीचे ..

 RSSजे शास्त्रशुध्द असते तेच टिकते. गॅलेलिओचे सिध्दान्त शास्त्रशुध्द होते, म्हणून टिकले. त्याचे विरोधक टिकले नाहीत. त्यामुळे संघ विरोधकांना कळला नाही म्हणून न्यूनगंड बाळगण्याचे कारण नाही. प्रकाश आंधळयांना दिसू शकत नाही, हा डोळसांचा दोष नसतो. ..

 1971-72मध्ये महाविद्यालयात गेल्यानंतर तत्कालीन समाजातील परिवर्तनवादी चळवळींचे जे चित्र समोर आले, तेव्हा या युगात हिंदुत्वववादी चळवळीचा काही संदर्भ आहे की नाही असा जो प्रश्न पडला होता, त्याचे एक उत्तर अणिबाणीच्या विरोधातील संघर्षातून मिळाले. ..

****दिलीप करंबेळकर****ऐहिक ज्ञानाची आस, निष्काम कर्मयोग, समाजहिताबद्दल श्रध्दायुक्त भक्ती व मनाच्या स्थिरतेसाठी आवश्यक तेवढी ध्यानसाधना ही नास्तिकांच्या अध्यात्माची चतु:सूत्री आहे. आपल्या संस्कृतीत ज्ञान हा शब्द 'आत्मज्ञान' या अर्थाने वापरला जातो. ..