रतन टाटा - एक उत्तुंग व्यक्तिमत्त्व

ही कंपाऊंडिंग विनंती संचालक मंडळाने करावी, अशी अट होती म्हणून मी संचालकांच्या सभेमध्ये कंपाऊंडिंगसाठी पाच हजार रुपये देण्याचा प्रस्ताव ठेवला. मला किंवा आमचे एमडी चार्ल्स अँथनी यांनाही वाटले नाही की, त्या प्रस्तावात काही चुकीचे आहे किंवा ही एक मोठी गोष्ट आहे. संचालक मंडळाच्या बैठकीत रतन टाटा यांनी तो विषय वगळून पुढचा विषय चर्चेसाठी घेतला. एवढ्या छोट्या विषयावर चर्चा करणे त्यांना कदाचित गरजेचं वाटलं नसेल, म्हणून त्यांनी ते टाळले असावे, असे मला वाटले. सभेच्या अजेंड्यावरचे इतर सर्व विषय संपल्यानंतर मी हळूच त्यांना आठवण करून दिली की, कंपाऊंडिंगचा विषय बाकी आहे. त्यांनी माझ्याकडे पाहिलं आणि विचारलं, “कंपाऊंडिंगची काय गरज आहे? तुमची किंवा इतर कोणाची चुकी झाली आहे का? तसे असेल तर सांगा, मग बोर्ड परवानगी देईल.” मी घाईघाईने उत्तर दिले, “आमचे काहीच चुकलेले नाही; पण सरकारी खात्याला फेस सेव्हिंग म्हणून काही तरी हवे आहे.” रतन टाटांनी मला विचारले, “तुम्ही त्यांच्या फेस सेव्हिंगची काळजी कशाला करता?” मी उत्तर दिले, “जर आम्ही तसे केले नाही तर सरकार सर्व संचालकांवर फौजदारी खटला दाखल करू शकते आणि सर्वांना मॅजिस्ट्रेट कोर्टात हजर राहून जामीन घ्यावा लागेल. वर्तमानपत्रात बातम्या येऊ शकतात.” हे ऐकून काही संचालकांचे चेहरे गंभीर झाले; पण रतन टाटांनी मला सांगितलं की, जेव्हा आम्ही संचालक होतो, तेव्हा आम्ही या सगळ्यासाठी तयार असतो. प्रकरण इथेच संपले असते; पण मी थोडी (जास्त) हुशारी दाखवली. मी म्हणालो, “सर, आपल्या समूहातल्या एका मुख्य कंपनीने दहा वर्षांपूर्वी असं कंपाऊंडिंग केलं होतं.” (अध्याहृत - तुम्हीच त्या कंपनीचे चेअरमन आहात.) राग न येता टाटा मला म्हणाले, “मला माहीत आहे. त्या कंपनीच्या शेअर ट्रान्स्फर एजंटने चूक केली होती, त्यामुळे आम्ही कंपाऊंडिंग केलं होतं.” त्यांच्या आठवणीने मी थक्क झालो. ते पुन्हा म्हणाले, “तुमची काही चूक झाली असेल तर आत्ताच सांगा.” आम्ही चूक केली नाही, हे मी त्यांना पुन्हा सांगितल्यावर त्यांनी विषय संपवला. या बैठकीनंतर इतर संचालक काहीसे चिंतित दिसत होते. जणू मी त्यांची काळजी घेण्यात अपयशी ठरलो होतो, अशा नजरेने त्यांनी माझ्याकडे पाहिलं. आम्ही कंपाऊंडिंग करणार नाही, असे आम्ही सरकारला कळवले; पण सरकारकडून कोणतीही कारवाई करण्यात आली नाही. दुसरी कोणती कंपनी असती तर कोणतीही चर्चा न करता कंपाऊंडिंग करण्याची परवानगी मिळाली असती! असे होते रतन टाटा!

 

लेख वाचा...

रत्न हरपले

https://www.evivek.com/Encyc/2024/10/10/Ratan-Tata-death.html