आयसिसचे पाच बुरखे

 आयसिसची ई-माध्यमातील प्रचारयंत्रणा हे त्यांचे बलस्थान होते. तिच्या विरोधी उपाययोजना करण्यात अनेक देशांतील प्रशासने कमी पडली. अतिरेकी विचारांपासून परावृत्त करण्यासाठी आणि मुस्लीम समाजातील आयसिसच्या मनोवृत्तीला बळी पडणाऱ्या अथवा भविष्यात बळी पडू शकणाऱ्या, विशेषत: तरुणांवर याच माध्यमांचा वापर करून त्यांचे पाच बुरखे फाडण्याच्या कल्पक योजना तातडीने आखून अंमलात आणण्याची आवश्यकता आहे.

सर्वसाधारणपणे बहुसंख्य सुन्नी हा बुरखा घालून असतात. त्याचा मला अनेकदा अनुभव आला आहे. एखादया मुस्लीम व्यक्तीशी जराही कुराण अथवा धर्मसंबंधात बोलणे सुरू केले की तो एक प्रश्न विचारतोच - "तुम्ही इस्लाम का स्वीकारत नाही?" असे विचारणारी व्यक्ती एखादा अपवाद सोडता, सुन्नीच असते. मी या प्रश्नावर त्याला तो सुन्नी आहे का हे प्रथम विचारतो, नंतर मी समोरच्या माणसाच्या कुवतीप्रमाणे निरनिराळी उत्तरे देतो. अनोळखी माणसाला एकदम धर्मपरिवर्तनाबाबत प्रश्न विचारणे आपल्याला अतर्क्य वाटते. त्यातून एक गोष्ट नक्की लक्षात येते की गैरसुन्नींना इस्लाममध्ये आणणे हे आपले धर्मकर्तव्य आहे, असे सर्वसाधारण मुस्लीम अगदी मनापासून मानतो. त्याला इतर कुठलाही धर्म समोरच्या माणसाला तारणारा अथवा स्वर्गात ईश्वर-अल्लाकडे नेणारा वाटत नाही. तुम्ही जर थोडा मवाळपणा दाखवला, तर तो लगेच इस्लाम कसा सर्वश्रेष्ठ धर्म आहे याचा भडिमार करतो. हिंदू धर्म कसा अन्यायपूर्ण असून नरकाकडे नेईल हे पटवून देण्याचा प्रयत्न करतो; शिवाय अल्ला आणि शेवटचे प्रेषित पै. महंमदच कसे तारणारे आहेत आणि त्यांच्यावर श्रद्धा असणे हेच अंतिम सत्य आहे, हे सांगतो. घरी तसेच मशिदींमधील प्रवचनांमधून अगदी बालपणापासून त्याच्या बुद्धीवर या एकांगी मानसिकतेचा बुरखा चढवला जातो. इंग्लंडमधील एक सहा वर्षांचे मूल स्थानिक गोऱ्या महिलांना वेश्या समजत होते (इंडि. एक्स्प्रेस, ९ ज्यून २०१४). त्या मुलावर घरातल्या वातावरणाचा परिणाम झाला, हे सहज लक्षात येते. काही वर्षांपूर्वी पाकिस्तानातील लाल मशीद मदरशावरील Among the believers या माहितीपटातील एका ५-६ वर्षांच्या मुलाचे भाषण येथे आठवते. ते मूल काफिरांच्या विरोधात करायच्या जिहादवर जिवाच्या आकांताने भाषण करताना दाखविले होते. ते आता १५-१७ वर्षांचे झाले असेल. इतक्या वर्षांनी ते मूल आयसिसचा सदस्य बनले नसेल तरच नवल. खरे तर त्या मुलाचा शोध घेऊन सध्या त्याची मानसिकता काय आहे हे तपासायला पाहिजे. ते जर जिहादी मानसिकतेतून बाहेर पडले असेल, तर तसे होण्यास काय कारण घडले हे कळणे आजच्या भारलेपण (radicalisation) निस्तरण्याच्या प्रयत्नांना मार्गदर्शक ठरेल. युरोप-इंग्लंडमधून आयसिसला जाऊन मिळणाऱ्या तरुण-तरुणींचा वाढती संख्या लक्षात घेऊन तिच्यामागे कोणती मानसिकता दडली आहे, याचा शोध २०१४-१५ साली घेण्यात आला. त्यातून बाहेर आले की विशेषता: सुन्नी मुस्लीम समाजातील भारलेपण हे मशिदींमधून दिल्या जाणाऱ्या शिक्षणात आणि घरातील वातावरणात आहे (टा. ऑफ इंडिया, २७ सप्टेंबर २०१६). भारतात यापेक्षा वेगळी परिस्थिती नाही.